ယခင္ အပိုင္းမွ အဆက္ - သဒၵါႏွင့္ပါတ္သက္ေသာ ေမးခြန္းမ်ားႏွင့္အေျဖမ်ား (အပိုင္း ၂)

အခု တင္ျပသြားမွာကေတာ့ Oxford University Press  ဝဘ္ဆိုက္ မွ "Grammar to Go" သင္ခန္းစာ စာအုပ္ကို ဖတ္သူမ်ားမွ ေမးျမန္းထားသည့္ ၀ိဘတ္ (Preposition) ဆိုင္ရာ ေမးခြန္းအခ်ိဳ႕ရဲ႕ ေျဖၾကားခ်က္မ်ားအား John Eastwood မွျပန္လည္ေျဖၾကားထားသည္မ်ားကို ဘာသာျပန္ထားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

1. To (သို႔) ႏွင့္ For (အတြက္)

To ႏွင့္ For နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး Grammar to go ဖတ္သူတစ္ဦးက အကူအညီလိုအပ္ေနပါတယ္။ ေအာက္ပါ ၀ါက်မ်ားကို ႏိႈင္းယွဥ္ၿပီး ေလ့လာၾကည့္ပါ။

• I gave my friend a book. (ကၽြန္ေတာ့္သူငယ္ခ်င္းကို စာအုပ္တစ္အုပ္ ေပးခဲ့တယ္။)
• I gave the book to my friend. (စာအုပ္ကို ကၽြန္ေတာ့္သူငယ္ခ်င္းသို႔ ေပးခဲ့တယ္။)
• I bought my friend a book. (ကၽြန္ေတာ့္သူငယ္ခ်င္းကို စာအုပ္တစ္အုပ္၀ယ္ခဲ့တယ္။)
• I bought a book for my friend. (စာအုပ္တစ္အုပ္ကို သူငယ္ခ်င္းအတြက္ ၀ယ္ခဲ့တယ္။)

ဒီဥပမာေတြကို ၾကည့္ျခင္းျဖင့္ to ႏွင့္ for ပါတဲ့ ၀ါက်မ်ားသည္ Indirect object (လက္ခံျပပုဒ္) ပါေသာ ၀ါက်မ်ားႏွင့္သာ ကိုက္ညီမႈရွိပါတယ္။ လူတစ္ဦး တစ္ေယာက္သို႔ (to) တစ္စံုတစ္ရာကို ေပးၿပီး လူတစ္ဦး တစ္ေယာက္အတြက္ (for) တစ္စံုတစ္ခု၀ယ္ေပးပါတယ္။ To ကေတာ့ လူတစ္ဦးမွ ေနာက္တစ္ဦးသို႔ လႊဲေျပာင္းေပးျခင္း (သို႔) ဆက္သြယ္ေပးျခင္းဟု အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ အရာတစ္ခုခုဟာ ၄င္း၏ ပန္းတိုင္သို႔ ေရာက္သြားသည္ဟူေသာ အဓိပၸါယ္ကို ေဆာင္ပါတယ္။ To ႏွင့္ တဲြသံုးရတဲ့ ႀကိယာမ်ားထဲမွာ lend, pay, show, send, write ဆိုတဲ့ verb ေတြ ပါပါတယ္။ For ကေတာ့ တစ္ျခားသူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္အတြက္ အက်ိဳးရွိေစမဲ့အရာတစ္ခုခုကို ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့တယ္ဆိုတဲ့ သေဘာကို ေဆာင္ပါတယ္။ For ႏွင့္ တဲြသံုးရေသာ ႀကိယာမ်ားကေတာ့ cook, find, make, order, save အစရွိသည္တို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

2. By (မွာ) ႏွင့္ Until (အထိ)

တခ်ိဳ႕ေသာသူမ်ားသည္ by (မွာ) ႏွင့္ until (အထိ) တို႔ အသံုးျပဳပံုကို သိပ္မကဲြျပားလွပါ။ ေအာက္ပါ၀ါက်မ်ား ကို ႏိႈင္းယွဥ္ၾကည့္ပါ။

• The bill has to be paid by 15 May. (ေငြေတာင္းခံလႊာကို ေမလ(၁၅)ရက္ေန႔မွာ ေပးေဆာင္ရမွာ ျဖစ္ပါ တယ္။)
• I'm staying in London unitl May 15. (ကၽြန္ေတာ္ လန္ဒန္ၿမိဳ႕မွာ ေမလ ၁၅ ရက္အထိ ေနမွာ ျဖစ္ပါ တယ္။)

By May 15 ဆိုတာကေတာ့ ေမ ၁၅ ရက္မွာ (သို႔) ေမလ ၁၅ ရက္မတိုင္ခင္ (သို႔) ေမလ ၁၅ ရက္ထက္ ေနာက္မက်ဘဲ လို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ Until 15 May က ေမ ၁၅ ရက္ေန႔အထိ လန္ဒန္မွာ ဆက္ေနမွာျဖစ္ၿပီး ထိုေန႔ က်ရင္ေတာ့ လန္ဒန္မွ ထြက္ခြာမွာျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ ဥပမာမ်ားကို ဆက္လက္ ေလ့လာၾကည့္ပါ။

• The teacher wants our homework by Friday. (ဆရာက ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ အိမ္စာမ်ားကို ေသာၾကာေန႔ မွာ လိုခ်င္ပါတယ္။)
• They need to finish building the stadium by August, when the Games start. (Games ေတြစမဲ့ August လ မတိုင္ခင္ အားကစား႐ံုကို အၿပီးေဆာက္ၿပီးဖို႔ လိုပါတယ္။)
• I'll be in the office until five. (ကၽြန္ေတာ္ ႐ံုးခန္းမွာ ၅ နာရီအထိ ရွိေနပါမယ္။)
• The road will be closed until the weekend. (စေန၊ တနဂၤေႏြအထိ လမ္းကို ပိတ္ထားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။)

Until ကို ဆန္႔က်င္ေသာ သေဘာေဆာင္ေသာ ၀ါက်မ်ား (Negative Sentences) မွာ အသံုးျပဳပါတယ္။

• I didn't get home until midnight. (ကၽြန္ေတာ္ သန္းေခါင္အထိ အိမ္ျပန္မေရာက္ဘူး။) ဆိုလိုတာကေတာ့ သန္းေခါင္မွ ကၽြန္ေတာ္ အိမ္ျပန္ေရာက္တယ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ၄င္းသည္ ပံုမွန္အခ်ိန္(သို႔) ေမွ်ာ္လင့္ထားတဲ့ အခ်ိန္ထက္ပို၍ ေနာက္က်တဲ့ သေဘာကို ေဆာင္ပါတယ္။

3. On / in the market (ေစ်းေပၚတြင္ / ေစ်းထဲတြင္)

'Grammar to go' စာဖတ္သူတစ္ဦးက on the market ႏွင့္ in the market ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းႏွစ္ခု ျခားနားမႈရွိပါသလားလို႔ ေမးလာပါတယ္။ ဒါကိုေတာ့ ရွိပါတယ္လို႔ပဲ ေျဖရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအသံုးအႏႈန္း (၂)ခုကို အသံုးျပဳရာမွာ အဓိပၸါယ္ကဲြျပားပါ။ On the market ကေတာ့ ေစ်းကြက္ထဲမွာ ၀ယ္ယူလို႔ရႏိုင္တယ္လို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။ In the market ကေတာ့ ၀ယ္ယူခ်င္တယ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ကို ေဆာင္ပါတယ္။

ေအာက္ပါ ဥပမာမ်ားကို ေလ့လာၾကည့္ပါ။

• There are lots of different printers on the market. (မ်ားျပားလွတဲ့ printer အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ေစ်းကြက္ထဲမွာ ၀ယ္ယူလို႔ရႏိုင္ပါတယ္။)
• The house has just come on the market. (ဒီအိမ္ဟာ အခုေလးတင္ပဲ ေစ်းကြက္ေပၚေရာက္လာလို႔ ၀ယ္ယူလို႔ရႏိုင္ပါၿပီ။)

သင့္အေနျဖင့္ အရာတစ္ခုခုကို in the market ျဖစ္ေနရင္ အဲဒီအရာကို ၀ယ္ယူဖို႔ စိတ္၀င္စားတယ္ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ကို ေဆာင္ပါတယ္။

• I'm in the market for a second hand car. (တစ္ပတ္ရစ္ကားတစ္စီးကို ကၽြန္ေတာ္ ၀ယ္ခ်င္ပါတယ္။)

In the market ကို ကုမၸဏီနဲ႔တဲြသံုးရင္ေတာ့ ၀ယ္သူအတန္းအစားတစ္မ်ိဳးတည္းကို ႀကိဳးစားၿပီး ေရာင္းခ်ျခင္းကို ေျပာတာျဖစ္ပါတယ္။

• The DIY Company is a new player in the market. (DIY ကုမၸဏီဟာ ေစ်းကြက္မွာ အသစ္၀င္ေရာက္ ပါ၀င္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။)

"In the market" ကို ေစ်းကြက္မ်ားရဲ႕ ေယဘုယ်အေျခအေနေတြကို ေဖာ္ျပတဲ့အခါမွာလည္းသံုးပါတယ္။

• Conditions in the market are not very favourable. (ေစ်းကြက္ရဲ႕ အေျခအေနေတြကေတာ့ သိပ္ၿပီး မေကာင္းလွဘူး။)
• There's been an upswing in the market. (ေစ်းကြက္မွာေတာ့ တိုးတက္မႈရွိလာပါတယ္။)

အသားငါး၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ ကုန္ပစၥည္း၀ယ္လို႔ရတဲ့ ေနရာျဖစ္တဲ့ "ေစ်း"အေနနဲ႔ အသံုးျပဳရာမွာလည္း in the market ကို အသံုးျပဳပါတယ္။

• I bought some cheese in the market. (ေစ်းမွာ ဒိန္ခဲအနည္းငယ္၀ယ္ခဲ့ပါတယ္။)

4. By train / on the train / in the train (ရထားျဖင့္ / ရထားေပၚမွာ / ရထားထဲမွာ)

စာဖတ္သူ ေနာက္တစ္ဦးကေတာ့ train (ရထား) နဲ႔ တဲြၿပီး အသံုးျပဳတဲ့ ၀ိဘတ္ (prepositions) ေတြ အေၾကာင္းကို ေမးလာပါတယ္။
Train ကို သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရးနည္းလမ္းအျဖစ္ ေဖာ္ျပလိုတဲ့အခါမွာေတာ့ အညႊန္းစကားလံုး (article) မပါဘဲ by ႏွင့္ တဲြသံုးပါသည္။

• It's more expensive by train. (ရထားနဲ႔ဆိုရင္ ပိုၿပီး ေစ်းႀကီးပါတယ္။)

တစ္စံုတစ္ရာေသာ ခရီးစဥ္အတြက္ဆိုရင္ by (သို႔) on ကို တဲြသံုးႏိုင္ပါတယ္။

• I came by train / on the train. (ကၽြန္ေတာ္ ရထားျဖင့္လာခဲ့ပါတယ္။)

တစ္စံုတစ္ေယာက္ဟာ ခရီးသည္ျဖစ္ၿပီး တကယ္ပဲရထားထဲမွာရွိေနတယ္ဆိုတာကို ေျပာလိုတဲ့အခါ သိပ္မဆီေလ်ာ္ေပမဲ့လည္း ပံုမွန္အားျဖင့္ on the train လို႔ အသံုးျပဳပါတယ္။ ရထားေပၚကေနၿပီး ဖုန္းေျပာသူမ်ားကလည္း I'm on the train လို႔ ေျပာၾကပါတယ္။

• There was a restaurant car on the train. (ရထားေပၚမွာ စားေသာက္တဲြလည္း ပါပါတယ္။)ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းကိုလည္း သတိျပဳပါ။

In the train ဟူေသာ အသံုးအႏႈန္းက ပံုမွန္အသံုးအႏႈန္းသိပ္မဟုတ္ေပမဲ့ ရထားအတြင္းမွာရွိတဲ့ အေျခအေနမ်ားကို ေဖာ္ျပတဲ့အခါမွာေတာ့ အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။

• It was cold on the train / in the train (ရထားေပၚမွာ ေအးတယ္။)

5. University ႏွင့္တဲြ သံုးေသာ ၀ိဘတ္မ်ား (Prepositions with university)

ေနာက္ 'Grammar to go' ဖတ္သူတစ္ဦးကေတာ့ ေအာက္ပါ ၀ါက်မ်ား မွန္ကန္ေၾကာင္း အတည္ျပဳေပး ေစလိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။

• He goes to university. (သူ တကၠသိုလ္တက္သည္။)
• He studied law at the university. (တကၠသိုလ္မွ ဥပေဒပညာကို သူသင္ယူခဲ့သည္။)
• He's waiting for somebody in the university. (in the building) (တကၠသိုလ္ထဲမွာ သူ တစ္စံု တစ္ေယာက္ကို ေစာင့္ေနသည္။) ဒီေနရာမွာ in the university ဆိုတာ အေဆာက္အဦးအတြင္းကို ဆိုလိုျခင္းျဖစ္သည္။

ဒီ၀ါက်ေတြဟာ တကယ္ပဲ မွန္ပါတယ္။ ၿဗိတိသွ် အဂၤလိပ္စကား (British English) မွာေတာ့ တစ္စံုတစ္ေယာက္ဟာ တကၠသိုလ္မွာ ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္အေနျဖင့္ တက္ေနတယ္ဆိုတာကို ရည္ညႊန္းလိုတဲ့အခါ to ႏွင့္ at တို႔ေနာက္က the ကို ျဖဳတ္ခဲ့ပါတယ္။ (အေမရိကန္ အဂၤလိပ္စကားမွာ ေတာ့ ဒီလိုမဟုတ္ပါ။) ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ့ ဒီတစ္စံုတစ္ေယာက္ဟာ တိတိက်က် ဘယ္တကၠသိုလ္မွာ တက္ေနတယ္ဆိုတာကို မေျပာဘဲ ရည္ညႊန္းတဲ့အခါမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ the ကိုေတာ့ ေျပာသူက ဘယ္ တကၠသိုလ္ကို ရည္ညႊန္းတယ္ဆိုတာကို သိတဲ့အခါမွာ ထည့္သံုးရပါတယ္။ တျခားေသာ အေျခအေနမွာေတာ့ the ကို ထည့္သံုးရပါမယ္။

• He went to the university to see an art exhibition. (သူသည္ ပန္းခ်ီျပပဲြၾကည့္ဖို႔ တကၠသိုလ္ကို သြားခဲ့ သည္။)

6. On / In the list (စာရင္းထဲမွာ)

On the list ႏွင့္ in the list တို႔ရဲ႕ အသံုးျပဳပံုနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စာဖတ္ပရိသတ္တစ္ဦးဟာ အေတြးရခက္ေနပါတယ္တဲ့။ on the list ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကေတာ့ "စာရင္းထဲမွာ ပါ၀င္တယ္" ပဲျဖစ္ပါတယ္၊

• I'm sorry, your name isn't on the list. (စိတ္မေကာင္းပါဘူး။ ခင္ဗ်ားနာမည္စာရင္းထဲမွာ မပါပါဘူး။)
• Have you packed everything on the list. (စာရင္းထဲမွာပါတာေတြအားလံုးကို ထုပ္ပိုးၿပီးၿပီလား?)

ဒီေနရာမွာ in အသံုးျပဳလို႔ရႏိုင္ေပမဲ့လည္းသိပ္ေတာ့ ပံုမွန္မဟုတ္ပါ။ In သည္ ပို၍ ဆီေလ်ာ္ေပမဲ့လည္း ဘာသာစကားဆိုတာမ်ိဳးက ယုတၱိေဗဒရဲ႕စည္းမ်ဥ္းဥပေဒသ (rules of logic) ကို အၿမဲတမ္းလိုက္နာျခင္းမရွိပါ။
In ကို အမ်ားအားျဖင့္ included ျဖင့္ တဲြ သံုးေလ့ရွိပါသည္။

• The item wasn't included in the list. (အဲဒီအရာကေတာ့ စာရင္းထဲမွာ မပါပါ။)

7. In / On the last chapter (ေနာက္ဆံုးအခန္းမွာ)

အခန္း (chapter / unit) နဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ in သံုးပါသလား (သို႔) on ကို သံုးပါသလား? အေျဖကေတာ့ in ကို ပဲသံုးပါတယ္။

• There was an excerise in the previous unit I couldn't do. (ၿပီးခဲ့တဲ့အခန္းမွာ ကၽြန္ေတာ္မလုပ္ႏိုင္တဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းပါခဲ့တယ္။)
• What happens in the next chapter? (ေနာက္အခန္းမွာ ဘာျဖစ္သြားလဲ?)

အထက္၀ါက်ေတြမွာ on ကို အသံုးျပဳလို႔မရပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ "about" (နဲ႔ ပတ္သက္လို႔) ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္နဲ႔ ေျပာတဲ့အခါမွာေတာ့ on ကို အသံုးျပဳရပါတယ္။

• We had to comment on the last chapter. (ေနာက္ဆံုးအခန္းနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ သံုးသပ္ ခ်က္ကို ေပးရပါတယ္။)

8. The tallest in /of the class (အတန္းထဲမွာ အရပ္အရွည္ဆံုး)

Italy က ဆရာမတစ္ဦးကေတာ့ တစ္စံုတစ္ေယာက္ဟာ စာသင္ခန္းထဲမွာ အရပ္အရွည္ဆံုးျဖစ္ေနရင္ the tallest in the class ကို သုံးပါသလား ဒါမွမဟုတ္ the tallest of the class လို႔ သံုးရပါသလား လို႔ ေမးထားပါတယ္။ သဒၵါ (grammar) သည္ ရွင္းလင္းျပတ္သားမႈမရွိပါ လို႔လည္း ညည္းညဴထားပါေသးတယ္။ တကယ္ေတာ့လည္း သူေျပာတာ မွန္ေနပါတယ္။ Grammar ရဲ႕ တစ္ခ်ိဳ႕က႑ေတြဟာ သံုးေနက် ဥပေဒမ်ားနဲ႔ ရွင္းျပလို႔ မရႏိုင္ပါဘူး။ တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ grammar ကေတာ့ သူ႔အလိုလိုၿခံဳငံု၍ ေကာက္ခ်က္ခ်ႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ တတိယပုဂၢိဳလ္နာမ္စားရဲ႕ ရိုးရိုးပစၥဳပန္ကာလ အနည္းကိန္း (the present simple third person singular) ဟာ အဆံုးသတ္မွာ 's' ထည့္ေပးရတာမ်ိဳးေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ၀ိဘတ္ေတြနဲ႔က်ေတာ့ အမ်ားအားျဖင့္ အီဒီယမ္ (idioms) မ်ားကို က်က္မွတ္ထားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီ in the class (သို႔) of the class ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အုပ္စုေတြ (groups) (သို႔)ေနရာေတြ (places) အေၾကာင္းေျပာတာဆိုရင္ေတာ့ in သည္ သတ္မွတ္ထားတဲ့စံပဲျဖစ္ပါတယ္။

• Who is the tallest in the class? (အတန္းထဲမွာ ဘယ္သူအရပ္အရွည္ဆုံးလဲ?)
• Which is the longest river in the world? (ကမၻာေပၚမွာ ဘယ္ျမစ္ဟာ အရွည္ဆံုးလဲ?)

ဒီေနရာမွာ ေက်ာင္းသားမ်ားက of ကို အသံုးျပဳၾကပါတယ္။ အဓိပၸါယ္အားျဖင့္ ရွင္းလင္းေပမယ့္ ဒီလိုအေျခအေနမွာ of ကို သံုးျခင္းဟာ ေတာ္ေတာ္ေလးထူးဆန္းပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ႀကီးမားတဲ့ အမွားေတာ့မဟုတ္ပါ။ ဒါေပမယ့္ of ကိုသံုးတ့ဲ အေျခအေနမ်ားလည္း ရွိပါတယ္။

• The festival is the biggest event of the year. (ဒီပြဲဟာ တစ္ႏွစ္တာရဲ႕ အႀကီးမားဆံုးေသာ လႈပ္ရွားမႈ ျဖစ္ပါတယ္။)
• I think Claire is the nicest of the three sisters. (ညီမသံုးေယာက္ထဲမွ Claire ဟာ သေဘာအေကာင္းဆံုး လို႔ ကၽြန္ေတာ္ထင္တယ္။)
• This photo is the best of all. (အားလံုးထဲမွာ ဒီဓါတ္ပံုက အေကာင္းဆံုးပဲ။)

Of ကို အခ်ိန္ျပပုဒ္မ်ား (Phrases of fine)၊ အမ်ားကိန္းမ်ား (plurals)ႏွင့္ all တို႔ႏွင့္ တြဲသံုးေလ့ရွိပါတယ္။

9. At / On platform 2 (စႀကၤ (၂) မွာ)

Grammar to go စာဖတ္ပရိတ္သတ္တစ္ဦးကေတာ့ the train at Platform 2 နဲ႕ the train on Platform 2 အသံုးအႏႈန္း ၂ ခုၾကားမွာ ခ်ီတံုခ်တံု ျဖစ္ေနပါတယ္။ British English မွာဆိုရင္ေတာ့ at က ပိုၿပီး ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုခ်င္ပါတယ္။

• The train (now standing) at Platform 2 is the 1450 for Manchester . (ယခုစႀကၤ ၂ မွာ ဆိုက္ထားတဲ့ ရထားကေတာ့ မန္ခ်က္စတာကိုသြားမယ့္ ၁၄၅၀ ပဲျဖစ္ပါတယ္။)

အသံုးအႏႈန္းအေနႏွင့္ကေတာ့

• People wait on the platform (လူေတြဟာ စႀကၤေပၚမွာ ေစာင့္ၾကပါတယ္။)
• The train is at the platform.(ရထားဟာ စႀကၤမွာ ဆိုက္ေနပါတယ္။)
• It leaves from platform 2 . (စႀကၤ ၂ မွ ထြက္ခြာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။) လို႔ သံုးႏႈန္း ၾကပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ အသံုးျပဳတဲ့အသံုးအႏႈန္းကေတာ့ ေနရာကို ေဖၚျပတဲ့ ၀ိဘတ္အျဖစ္သံုးထားတဲ့ at နဲ႔ on တို႔ရဲ႕ ပံုမွန္ အဓိပၸါယ္နဲ႔ ကိုက္ညီပါတယ္။