စာေတြ (words) ဟာ အသံေတြ (sounds) နဲ႔ ဆက္စပ္ေနပါတယ္။ အဂၤလိပ္စာမွာ စာနဲ႔အသံ ဆက္စပ္မႈကို မွန္ကန္ေအာင္မသံုးတတ္ရင္ ဒုကၡေတြ႔တတ္ပါတယ္။ အဂၤလိပ္စာမွာ taboo လို႔ေခၚတဲ့ ေရွာင္ရန္ကိစၥေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္။ ေဆာင္ရန္ေတြပဲသင္ၿပီး ေရွာင္ရန္ေတြမသင္ရင္ ၾကာေတာ့ မေရွာင္ေတာ့ဘူးေပါ့။ ဒါက လည္း ေ၀ါဟာရအသစ္ေတြ ထပ္ထပ္တိုးလာၿပီး အသစ္ေတြသံုးရင္းနဲ႔ အေဟာင္းေတြကိုေမ့တာလည္း ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အေဟာင္းေတြေမ့ေတာ့ သံုးရမွန္းမသိ၊ မသံုးရမွန္းမသိ သံုးမိလိုက္ေတာ့ ဒုကၡေရာက္ကုန္ေရာ။ အဲဒီလို မသံုးရတဲ့ေနရာမွာ သံုးရင္ အႏၱရာယ္ရွိၿပီေပါ့။

လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ အတြင္း အေမရိကန္မွာ လူမႈေရးေျပာင္းလဲမႈေတြ အမ်ားႀကီးျဖစ္ခဲ့တယ္။ “ေရွာင္ရန္”  ဆိုတဲ့စကားေတြကို မသိေတာ့ဘူး။ ဒီေတာ့ မသံုးရမယ့္ေနရာေတြမွာသံုး၊ သံုးရမယ့္ေနရာေတြမွာ မသံုးမိဘဲ ဒုကၡေတြ႔ၾကရတယ္။

အေမရိကန္ေတြ ဘာကို ေရွာင္ၾကသလဲ

အေမရိကန္ေတြ ဆရာ၀န္အခန္းကလြဲၿပီး မေျပာတဲ့စာလံုးေတြရွိတယ္။ အဲဒီစာလံုးေတြကေတာ့

-       ကိုယ္ခႏၶာရဲ႕ လိင္ဆိုင္ရာ အစိတ္အပိုင္းေတြ

-       လိင္မႈဆိုင္ရာ လုပ္ေဆာင္မႈေတြ

-       ေရခ်ဳိးခန္းထဲက အလုပ္ေတြ

-       မစင္ကိစၥေတြ

-       ေအာ့အံတာနဲ႔ ႏွပ္ၫွစ္ ႏွပ္ကေလာ္တဲ့အေၾကာင္းေတြ

-       ကင္ဆာ၊ ေသျခင္း၊ အသုဘကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့စာလံုးေတြကို ေရွာင္ရန္အေနနဲ႔ သတ္မွတ္ထား ၾကတယ္။

အေမရိကန္ေတြက ဘာသာေရးအေၾကာင္းေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးအေၾကာင္းေတြနဲ႔ လူမ်ဳိးေရးကိစၥေတြကိုလည္း ေျပာဖို႔ ေရွာင္ေလ့ရွိၾကတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ အယူအဆ သေဘာတရားမတူဘဲ ျငင္းခုန္ရမွာစိုးရိမ္ၾကလို႔ပဲ။

Meledicta (bad word) အပိုင္းမွာ ကၽြမ္းက်င္ပညာရွင္တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ေဒါက္တာ ရိန္းဟိုး အာမင္က ေရွာင္ရန္စာလံုး သံုးမ်ဳိးကို ခြဲျခားျပထားတယ္။

၁။ မဖြယ္မရာစာလံုးမ်ား (obscenities)

၂။ ေစာ္ကားေမာ္ကား ၾကမ္းတမ္းစြာေျပာဆိုတဲ့ စာလံုးမ်ား (blasphemies)

၃။ မေတာ္မတရား စြပ္စြဲေျပာဆိုတဲ့စာလံုးမ်ား (slurs) ဆိုၿပီးျဖစ္တယ္။

မဖြယ္မရာစာလံုးေတြဆိုတာက

ေအာက္တန္းက်ၿပီး ႐ိုင္းပ်တဲ့စာလံုး အသံုးအႏႈန္းေတြပါ။ ဥပမာ ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းေတြ၊ လိင္ဆက္ဆံမႈ ဆိုင္ရာေတြ၊ မစင္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ စကားလံုးေတြျဖစ္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ နွစ္ေပါင္း ၁၀၀ ေလာက္က အဲဒီစကား လံုးေတြကို လြတ္လပ္စြာသံုးခဲ့ၾကတယ္။ ႐ိုင္းတယ္လို႔လည္း မသတ္မွတ္ၾကဘူး။ ဥပမာ “co*k, fu*k, shit” ဆိုတဲ့ စကားလံုးေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။

ေစာ္ကားတဲ့စကားလံုးေတြဆိုတာက

ဘာသာေရးဆိုင္ရာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ စကားလံုးေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာ “God damn it” “Go to Hell” “Jesus Christ” ဆိုတဲ့စကားေတြကိုထည့္သံုးတာ ႐ိုင္းတယ္လို႔ ယူဆၾကပါတယ္။

မေတာ္မတရားစာလံုးေတြဆိုတာက

လူမ်ဳိးေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ စကားလံုးေတြျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီစာလံုးေတြ သံုးရင္ အႏၱရာယ္ရွိတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ “kike, wop, nigger” ဆိုတဲ့ စကားလံုးေတြျဖစ္တယ္။ မသံုးမိေအာင္ ေရွာင္သင့္ပါတယ္။

အေမရိကန္မွာ ဘာေၾကာင့္ ေရွာင္သင့္တာေတြ ေရွာင္ရမွာလဲ

အေမရိကန္သမိုင္းမွာ ဘယ္စာလံုးေတြကို ေရွာင္သင့္တယ္လို႔ ေၾကညာတဲ့ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုရွိတယ္။ အဲဒီအဖြဲ႔ က ခြင့္ျပဳလိုက္ရင္ေတာ့ သံုးဖို႔ေသခ်ာသေလာက္ျဖစ္သြားၿပီ။

အဂၤလိပ္စကားေျပာအဖြဲ႔ကို အေမရိကန္မွာ ၁၆၀၀ ျပည့္ႏွစ္ေလာက္ကတည္းက စတင္ထူေထာင္ခဲ့တယ္။ အဂၤလန္ကေန အေမရိကကိုေရာက္လာသူေတြဟာ သူတို႔စိတ္ႀကိဳက္ဘာသာေရး၊ စိတ္ႀကိဳက္ပံုစံေတြနဲ႔ ေနထိုင္ ၾကတယ္။ ျပဴရီတန္ေတြ၊ ခြဲထြက္ေရး၀ါဒီေတြနဲ႔ အျခား ေရွး႐ိုးခရစ္ယန္ေတြက လိင္ကိစၥေတြနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ တင္းက်ပ္ၾကတယ္။ လိင္ကိစၥဆိုတာ သူတို႔အတြက္ ကေလးေမြးတဲ့ကိစၥတစ္ရပ္အေနနဲ႔ပဲ သေဘာထားၾက တယ္။ လိင္ကိစၥကို အျခားသူတို႔နားလည္ထားတာက အျပစ္ (ဘုရားသခင္ကို ဆန္႔က်င္တဲ့အျပစ္) ျဖစ္တယ္။ ခရစ္ယန္ဘုရားေက်ာင္းေတြက လိင္ကိစၥဆိုတာ ဖံုးကြယ္ထားရမယ္၊ နားနဲ႔လည္း နားမေထာင္ရ၊ မ်က္စိနဲ႔လည္း မၾကည့္ရဆိုၿပီး တားျမစ္ထားၾကတယ္။ အဲဒီ စာလံုးမ်ဳိးေတြကို လူၾကားသူၾကားမွာသံုးရင္ အျပစ္ရွိတာေၾကာင့္ ေရွာင္ရန္စာရင္း၀င္ျဖစ္သြားတယ္။

ေနာက္ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀၀ ေလာက္အၾကာ ခုေခတ္မွာ အေမရိကန္ေတြကို ေရွး႐ိုးစဥ္လာေတြ လႊမ္းမိုးေနတာ က်န္ ေသးတယ္။ ေယဘုယ်ေျပာရရင္ အေမရိကန္ေတြဟာ စည္းစနစ္တင္းက်ပ္လြန္းတဲ့ ျပဴရီတန္ေတြလို႔ေျပာရမယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတို႔ ၀တ္လစ္စလစ္ဆိုတာေတြ၊ လိင္ကိစၥေတြ၊ ေရခ်ဳိးခန္းအေၾကာင္းေတြ သိပ္မေျပာတတ္ၾကဘူး။ အဲဒီ စကားလံုးေတြကို သံုးဖို႔လည္း စိတ္မသက္မသာျဖစ္ၾကတယ္လို႔ဆိုတယ္။

သမၼာက်မ္းဆိုတာ ခရစ္ယန္ေတြအတြက္ ျမင့္ျမတ္တဲ့စာအုပ္ပါ။ အခ်ဳိ႕အစိတ္အပိုင္းေတြဟာ ဂ်ဴးလူမ်ဳိး ေတြရဲ႕က်မ္းမွာ အေျခခံလာတယ္။ ဂ်ဴးေတြက ဘုရားသခင္ရဲ႕ အမည္နာမေတာ္ကိုေခၚတာ တားျမစ္ထားတယ္။ ဘုရားသခင္ရဲ႕ နာမေတာ္ကို ေခၚလိုက္တာဟာ “အလကားေကာင္” “တန္ဖိုးမဲ့တဲ့ေကာင္” ဆိုတဲ့သေဘာသက္ ေရာက္ေနတတ္တယ္။ ဘုရားသခင္ရဲ႕အမည္ကိုေခၚတယ္ဆိုတာ နာမေတာ္နဲ႔က်ိန္ဆဲတဲ့သေဘာ၊ ေစာ္ကား ေျပာဆိုတဲ့သေဘာျဖစ္တာေၾကာင့္ ေရွာင္သင့္တယ္။

အေမရိကမွာက လူမ်ဳိးေရးပဋိပကၡေတြဟာ ရာဇ၀င္နဲ႔ခ်ီၿပီးရွိခဲ့တယ္။ ၁၆၁၉ ခုႏွစ္ကေန ၁၈၆၃ ခုႏွစ္အထိ လူျဖဴေျမပိုင္ရွင္ေတြဟာ (အထူးသျဖင့္ ေတာင္ပိုင္းျပည္နယ္ေတြမွာ) အာဖရိကတိုက္သားေတြကို ကၽြန္ေတြ အျဖစ္ေခၚၿပီးခိုင္းၾကတယ္။ အေမရိကန္ျပည္တြင္းစစ္ျဖစ္ေတာ့ ကၽြန္ေတြဟာ ေတာင္ပိုင္းကေန ေျမာက္ပိုင္းကို ထြက္ေျပးလာၾကတယ္။ စစ္ပြဲအၿပီး ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ ေလာက္မွာ အာဖရိကတိုက္က လူမည္းေတြဟာ လူ႔အခြင့္ အေရးေတြကို အျပည့္အ၀ရရွိလာခဲ့ၾကတယ္။ ျပည္နယ္တိုင္းမွာ မဲေပးခြင့္ေတြကိုပါ ရရွိလာခဲ့ၾကတယ္။

တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ အေမရိကန္မူရင္းဌာေနတိုင္းရင္းသား (အင္ဒီးယန္းလူနီမ်ား) ကလည္း အေမရိကန္တို႔နဲ႔ တိုက္ပြဲေပါင္းမ်ားစြာ ဆင္ႏြဲခဲ့ၾကတယ္။ လူနီေတြဟာ ေရာဂါဘယေၾကာင့္၊ ငတ္မြတ္တာေၾကာင့္၊ စစ္ပြဲေၾကာင့္ ေသဆံုးကုန္ၿပီးေတာ့ အမ်ဳိးေပ်ာက္သေလာက္ျဖစ္ကုန္တယ္။

လူျဖဴနဲ႔ လူမည္းေတြၾကား၊ လူျဖဴနဲ႔ လူနီေတြၾကားမွာ ဆက္ဆံေရးဟာ လူမ်ဳိးေရးပဋိပကၡအသြင္ေဆာင္ခဲ့တယ္။ ခုထက္ထိ ဒဏ္ရာေတြကမက်က္ေသးဘူး။ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး မုန္းတီးမႈေတြ၊ ရန္ေစာင္မႈေတြ၊ မႏွစ္ၿမိဳ႕မႈေတြ ရွိေန ၾကေသးတယ္။ တစ္အုပ္စုက တစ္အုပ္စုကို ႏွိမ္ၿပီး အ႐ိုင္းအစိုင္းေတြ၊ ယုတ္ညံ့သူေတြအျဖစ္ ႏွိမ္ေခၚတတ္ၾက တယ္။ အဲဒီလိုေခၚေ၀ၚသံုးစြဲမႈေတြကို ေရွာင္ရန္စာရင္းထဲထည့္ထားတယ္။ တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး ႏွိမ္ၿပီးမေခၚမိေအာင္၊ စိတ္အနာတရ မျဖစ္မိေစေအာင္ သတိထားၿပီး သံုးစြဲၾကရတယ္။ ဥပမာ “nigger” ဆိုတဲ့စကားလံုးဟာ အလြန္ ႐ိုင္းစိုင္းတဲ့စကားလံုးအျဖစ္ လူမည္းေတြက သတ္မွတ္ထားၾကတယ္။ လူျဖဴေတြၾကားထဲမွာ သံုးေနတဲ့ အေမရိကန္ အဂၤလိပ္စာမွာ အဲဒီလို ေရွာင္ရန္စကားလံုးေတြ အမ်ားႀကီးရွိေနတယ္။

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ လူမ်ဳိးစုေပါင္းမ်ားစြာ လာေရာက္ေနထိုင္ၾကတယ္။ တစ္အုပ္စုနဲ႔ တစ္အုပ္စု၊ မ်ဳိးႏြယ္တစ္စုနဲ႔တစ္စုလည္း သိခ်င္မွသိတယ္။ ဘာသာစကားေတြျခားနားေနတာေၾကာင့္ မသိၾကတာမ်ားတယ္။ မ်ဳိးႏြယ္စုတစ္စုရဲ႕အမည္၊ လူမ်ဳိးတစ္ရဲ႕အမည္ကိုတပ္ေခၚတာဟာ ႐ိုင္းစိုင္းတဲ့သေဘာသက္ေရာက္တယ္။ ဥပမာ “ေဟ့ တ႐ုတ္” ဆိုတဲ့အေခၚအေ၀ၚမ်ဳိးကို ေရွာင္ရမယ္။