မည္သည့္ ဘာသာစကားကုိ သင္ယူသည္ျဖစ္ေစ ကေလးဘ၀မွာ ပုိမုိလြယ္ကူေၾကာင္း သိသာထင္ရွားပါတယ္။ မိမိကုိယ္တုိင္ရဲ႕ အေတြ႔အႀကဳံအရျဖစ္ေစ ပတ္၀န္းက်င္မွ ေတြ႔ရွိမႈအရ ျဖစ္ေစ ဒီအခ်က္ေတြကုိ သိႏုိင္ပါတယ္။

ကေလးမ်ားရဲ႕အားသာခ်က္က စိတ္ပုိင္း၊ ခံစားခ်က္ပုိင္းဆုိင္အရာ အတားအဆီး မရွိတာ၊ နည္းပါးတာပါပဲ။ ကေလးမ်ား အသံထြက္မွားယြင္းခဲ့ရင္ အခ်င္းခ်င္းလည္း အျပစ္မယူ၊ မွားတယ္လုိ႔လဲ ထူးထူးျခားျခား သတိမထားမိပဲ ကစားစရာရွိတာ ကစား၊ သြားစရာရွိတာ သြားၾကတာပါပဲ။ ကေလးေပကုိး။ 

ဒါေပမယ့္ လူႀကီးေတြက်ေတာ့ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြ မ်ားလုိက္တာ။ လုပ္ေဆာင္စရာ မ်ားႀကတဲ့ အခါ ေျပာစရာစကားေတြမ်ားလာတယ္။ စကားမ်ားလာတာနဲ့အတူ အမွားေတြလည္း ပါႏုိင္တာေပါ့။ 

ဒါ့ေၾကာင့္ ကေလးမ်ားလုိေတာ့ ရွာရွာေဖြေဖြ မွားလုိ႔ကလည္း မျဖစ္ျပန္၊ မွားရင္လည္း နားလည္မႈေတြ လြဲမွားႏုိင္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ၊ ခံစားခ်က္ပုိင္းဆုိင္ရာ အဟန္႔အတားေတြပုိမ်ားပါတယ္။ အသံထြက္ေတြမွန္ေအာင္ ဘယ္လုိသင္ၾကားပုိ႔ခ်ၾကမလဲ။ 
 

------------------------------------------------------------------------------------

သင္တန္းေတြမွာ ကေလးမ်ား အခက္အခဲႀကဳံႏုိင္တဲ့ အသံမ်ား၊ စကားလုံးေပါင္းမ်ားကုိ အေတြ႔အႀကဳံရွိတဲ့ ဆရာ/မမ်ားက သင္ပုန္းေပၚမွာ ေရးခ်ၾကပါတယ္။ တစ္ဦးခ်င္း ေတြ႔ႀကဳံခဲ့ရတဲ့ အခက္အခဲမ်ားကုိ အခ်င္းခ်င္း ေ၀ငွလုိက္ၾကတာျဖစ္ပါတယ္။

ကေလးမ်ား အခက္အခဲ ႀကဳံေတြ႔ႏုိင္တဲ့ အသံမ်ား၊ စာလုံးေပါင္းမ်ားကုိ ေရးခ်ၿပီးေနာက္၊ ဆရာ/မတစ္ဦးခ်င္းမွ အသံမွန္ကုိ ဘယ္လုိ သင္ၾကားတယ္ဆုိတာ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးၾကပါတယ္။ ျမန္မာအပါအ၀င္ ႏုိင္ငံတကာမွ အဂၤလိပ္စာ သင္ၾကားၾကတဲ့ ကေလးမ်ား ေတြ႔ႀကဳံႏုိင္တဲ့ အခက္အခဲေတြထဲမွာ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ား ပါ၀င္ပါတယ္။
 

• အားထည့္ၿပီး ဖိေျပာတဲ့ (Stress)
• အသံအတက္အက် (intonation)
• ၀ါက်မွာပါ၀င္တဲ့ စကားလုံးအေရအတြက္ (number of words)
• စကားလုံးတစ္လုံးနဲ့ တစ္လုံးၾကား အသံကူးျခင္း (linking)
• မိခင္ဘာသာစကားမွာ မရွိတဲ့ အဂၤလိပ္အသံမ်ား (sounds absent from the mother tongue)
• မိခင္ဘာသာစကားမွာ ရွိတယ္လုိ႔ထင္ရတဲ့ ဆင္တူယုိးမွား အသံမ်ား (False friends)

---------------------------------------------------------------------------------

စာသင္ၿပီးမွ စကားသင္တဲ့ အခါ အားနည္းခ်က္က၊ စာနဲ႔ စကားကုိ တစ္ခ်ိန္လုံး တုိက္ဆုိင္ၿပီး ၾကည့္ေနတတ္တာပါပဲ။ အဂၤလိပ္စကားကလည္း အေခ်းအငွားထူလုိက္တဲ့ ဘာသာစကား။ ရာေထာင္ခ်ီတဲ့ ကမၻာ႔ဘာသာစကားမ်ားမွ ေခ်းငွားလုိက္တဲ့စကားလုံးေတြကလည္း အမ်ားႀကီးဆုိမွ အမ်ားႀကီးပါပဲ။

အဂၤလိပ္ေဆာင္းပါး၊ ၀တၱဳတုိအခ်ိဳ႔မွာ ဆင္ဦးစီးကုိ ျမန္မာသံယူၿပီး “Oozie” လုိ႔လည္းေခၚရဲ႕၊ အိႏိၵယဘာသာနဲ႔ႏြယ္ၿပီး “Mahout” လုိ႔လည္း ဆုိရဲ႕။ ထႂကေသာင္းက်န္းတာကုိ မေလးစကား “amok” ကုိယူၿပီး “ran amok” လုိ႔လည္းဆုိပါေသးတယ္။ ဒါက လက္လွမ္းမီတဲ့ အာရွစကားအခ်ိဳ႔နဲ႔ သာဓကေဆာင္ရတာပါ။ အျခားဘာသာစကားမ်ားမွ ေခ်းငွားထားတာလည္း ဒုနဲ႔ေဒးပါ။

ဒီေတာ့ စကားလုံးတစ္လုံးခ်င္း တုိက္ဆုိင္အသံထြက္လုိ႔ရတဲ့ အခါရွိသလုိ၊ မရတဲ့ အခါေတြက ပုိမ်ားပါတယ္။
 

Stress အေၾကာင္း တစ္ေစ့တစ္ေစာင္း

ျမန္မာစာသင္သားမ်ား အခက္အခဲႀကဳံရေလ့ရွိတဲ့ stress ကိစၥဆုိရင္လည္း ဆရာ/မမ်ားမွ Modelling ေကာင္းေကာင္းေပးႏုိင္ရင္ ကေလးမ်ားကေတာ့ အခက္အခဲ သိပ္မရွိပဲ ၾကားႏုိင္၊ ေျပာဆုိႏုိင္ၾကပါတယ္။ ျမန္မာသံနဲ႔ မတူ တမူထူးကဲေနတဲ့အတြက္ ကေလးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား လုိတာထက္ပုိၿပီး stress သံေတြ ထြက္တာၾကားဖူးပါတယ္၊ ႀကဳံခဲ့ဖူးပါတယ္။ သူတုိ႔အတြက္ကေတာ့ ကစားစရာအသစ္တစ္ခု ရသလုိပဲ အခ်င္းခ်င္း အျပိဳင္အဆုိင္ ရြတ္ၾက၊ ဖတ္ၾကနဲ႔ပါ။ တခ်ိဳ႔ ကေလးမ်ားဆုိရင္ အသံအက်ယ္ခ်င္းေတာင္ ျပိဳင္ၾကပါေသးတယ္။
ဆရာက တစ္ခြန္းဆုိ သူတုိ႔ကႏွစ္ခြန္း သုံးခြန္း လုိက္ဆုိခ်င္ၾကတယ္။ stress သံကထူုးျခားေနလုိ႔ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။
မေလးရွားႏုိင္ငံ၊ ကြာလာလမ္ပူုျမိဳ႔ေတာ္မွာ အဂၤလိပ္စကားနဲ႕ အရင္းအျမစ္တခ်ိဳ႔တူတဲ့ ဂ်ာမန္စကားကုိ ဆရာ မို္က္ကယ္ရွမစ္မွ သင္ၾကားဖူုးပါတယ္။ ဂ်ာမန္သံက ဆန္းက်ယ္လြန္းေတာ့ အတန္းတစ္ခုလုံး ႂကြက္ႂကက္ညံေအာင္ ကေလးေတြ ေအာ္ဟစ္ၿပီး ဆရာေနာက္ လုိက္ဆုိၾကပါတယ္။ ကေလးမ်ားက အုပ္စုလုိက္ဆုိေတာ့ စိတ္ထဲလုံျခဳံစြာ ေအာ္ၾကပါတယ္။ တစ္ဦးခ်င္းေတာ့ စစ္လုိ႔မရပါဘူး။ ဟုိကေလးထစမ္း။ ဒီအသံေလးေျပာစမ္း ဆုိရင္ အလုိလုိ ဆြံ႔သြားၾကပါတယ္။

အဂၤလိပ္ အသံေတြ သင္ၾကားတဲ့ အခါမွာလည္း အလားတူပါပဲ။

ကေလးမ်ားကုိ ကစားစရာေပးထားရင္ အတန္းထိန္းရခက္သလုိ ဆရာ/မမ်ားမွ stress ထြက္တဲ့ activities မ်ားမွာ စနစ္တက် ထိန္းသိမ္းမွပဲ ပတ္၀န္းက်င္ အတန္းမ်ား အေႏွာက္အယွက္ျဖစ္မဲ့ေဘးမွ ေ၀းၾကရပါတယ္။

---------------------------------------------------------------------------------

အဂၤလိပ္အပါအ၀င္ ကမၻာ႔ဘာသာစကားတုိင္းမွာ ရွိတဲ့ stress မွာ အဂၤါရပ္ သုံးခုပဲ ရွိပါတယ္။

၁. က်ယ္ေလာင္ျခင္း (loudness)
၂. ျမင့္ျခင္း (height)
၃. ရွည္လ်ားျခင္း (length)

ဒီအဂၤါရပ္ သုံးမ်ိဳးလုံး စုံၿပီဆုိရင္ stress ကုိ ပီပီသသ ထြက္ႏုိင္ၾကတာပါပဲ။ စာနဲ႔ရွင္းျပေနလုိ႔သာ ရႈပ္ေကာင္းရႈပ္ေနမွာပါ။ တကယ္ ေျပာဆုိတဲ့ အခါ အေစာပုိင္းက ေျပာခဲ့တဲ့အတုိင္း အတန္းတစ္ခုလုံး ႂကက္ႂကက္ညံေအာင္ ကေလးေတြ ဆုိၾကပါလိမ့္မယ္။

stress ကုိ dictionary အကုိးအကားနဲ႔ ဘယ္လုိေလ့လာႏုိင္တယ္ဆုိတာ ေနာက္တစ္ႀကိမ္မွာ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္။

ေဒါက္တာဆန္းျမင့္